قبلا خوشه طلا در مقالات مقدار کود جعبه نشا و خاک مناسب برای پرورش نشا جعبه ای به صورت مختصر در مورد نشا مکانیزه و پرورش آن صحبت کرد.
در این مقالا می خواهیم نکات دیگری را بررسی کنیم.
نکاتی مهم برای اجرای کشت مکانیزه و پرورش نشاء در سینی (جعبه نشاء):
1- تعداد جعبه مورد نیاز برای هر هکتار بطور متوسط ۲۴۰ جعبه یا سینی نشاء می باشد.
2- کف جعبه را باید با کاغذ ساندویچی بپوشانیم و بعد داخل خاک بریزیم. کاغذ روزنامه ممنوع است چون سرب دارد و خطرساز می باشد.
3- برای داخل جعبه هم میتوان از خاک و هم از گِل شالیزار استفاده کرد. استفاده از خاک اَرّه و یا کود دامی و مرغی برای جعبه‌های نشاء، به هیچ وجه توصیه نمی شود.
4- بافت خاک باید متوسط باشد (لومی-رسی)، مانند خاک مزرعه شالیزار
5- میزان خاک مورد نیاز برای هر جعبه: ۴.۵ تا ۵ کیلوگرم. لذا برای یک هکتار حدوداً ۱۲۰۰- ۱۰۰۰ کیلوگرم خاک نیاز داریم.
6- پی اچ مناسب برای خاک جعبه: ۴.۵ تا ۶ می باشد.
7- به دلیل تغییرات پی اچ بعد از مرحله دو تا سه برگی مشکلات شروع میشود.
8- اگر از خاک شالیزار استفاده شود، غالبا مشکل تغییر پی اچ نخواهیم داشت. گِل شالیزار پس از ریختن در جعبه باید با ماله صاف شود. در صورت استفاده از گِل شالیزار، خاک پوششی لازم نیست. قبل از گِل ریختن در جعبه کوددهی و علفکش انجام شود. گِل نباید به اصطلاح رود یا رقیق باشد چون با تبخیر فقط لایه نازکی از خاک آن در جعبه می ماند.
9- اگر بجای گِل شالیزار، از خاک بخواهیم استفاده کنیم، برای تعدیل پی اچ خاک مورد استفاده در جعبه های نشاء، میتوان از ۱۰۰ گرم گِل گوگرد جهت کاهش یک واحد اسیدیته خاک برای هر یکصد کیلو خاک در رطوبت 80% و آنهم دو تا سه ماه قبل از جعبه زدن خاک استفاده نمود (در عمل ۳۰۰ – ۲۵۰ گرم گِل گوگرد برای ۱۰۰ کیلو خاک). البته اگر گِل گوگرد را بلافاصله قبل از بذر پاشی استفاده کنیم، جوانه‌ها را می‌سوزاند.
10- از سه نوع کود (NPK) یا ازته، فسفره و پتاسه، از هر کدام حدود ۴ گرم در هر جعبه می توان استفاده کرد. مثلاً اوره ۴ گرم که برای ۲۴۰ جعبه، ۲۴۰×۴، حدوداً یک کیلو و برای کود سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم نیز به همین مقدار استفاده گردد که باید ۴-۳ روز قبل از ریختن خاک در جعبه، بصورت کلی با آن مخلوط شود.
11- برای ضد عفونی خاک، به ۸-۶ گرم سم بنومیل برای هر جعبه نیاز داریم.
12- بعد از جعبه زدن خاک حاوی انواع کود و سم قارچکش، آنرا آبیاری میکنیم، بنحوی که خاک کاملا خیس شود.
13- عمق جعبه نشاء ۳ سانتیمتر است که تا ۲ سانتیمتر آن ابتدا با خاک پُر میشود، بعد بذرپاشی و بعد یک لایه خاک پوششی به ضخامت نیم سانتیمتر روی آن می‌پاشیم. لازم به ذکر است، بر خلاف خاک کف جعبه، خاک پوششی روی بذر نباید حاوی کود باشد، چون ممکن است کود موجود در خاک پوششی، جوانه‌ها را بسوزاند.
البته این فقط برای مصرف خاک در جعبه می‌باشد ولی اگر از گِل شالیزار استفاده کنیم، دیگر خاک پوششی نمی‌خواهد و تا نزدیک لبه یعنی ۲.۵ سانتیمتر را با گِل پُر میکنیم.
14- بذر را ابتدا در محلول آب نمک به صورتیکه تخم مرغ تازه در آن شناور شده و به اندازه یک سکه دو ریالی از سطح آن دیده شود (حدوداً غلظت ۱۶.۵ کیلوگرم در ۱۰۰ لیتر آب)، میریزیم تا بذور ناقص روی آب بیاید و از روی سطح آن حذف گردد. سپس بذر کاملا در آب معمولی شسته شود تا نمک آن برود. بعد بذور شسته شده را ابتدا بمدت ۲۴ ساعت در آب ولرم ۳۰-۲۵ درجه قرار میدهیم تا عوامل قارچی فعال گردد و در ادامه ۲۴ ساعت هم در محلول قارچکش مثل کاربوکسین تیرام (۲ گرم برای هر کیلو بذر) آنرا ضد عفونی میکنیم.
15- بذر جوانه‌دار شده، در حدی که فقط سفیدی جوانه برآمده و اصطلاحاً سینه‌کفتری شده باشد، برای بذرپاشی به جعبه منتقل میشود.
16- در هر جعبه ۱۸۰- ۱۶۰ گرم بذر جوانه‌دار باید پاشید، بنحوی که کُل سطح خاک جعبه را بپوشاند. همانگونه که در بالا ذکر شد، اگر بجای گِل شالیزار، از خاک استفاده میکنیم، باید برای استقرار گیاهچه از نیم سانتیمتر خاک پوششی بدون کود روی بذر استفاده کنیم.
17 بعد از بذرپاشی ابتدا جعبه ها را باید ۴۸ ساعت به تاریکخانه با دمای ۳۰ درجه سانتیگراد و رطوبت ۹۵% منتقل کرد تا بذر ۲-۱ سانتیمتر جوانه بزند. البته در انبار هم میتوان هر ۲۰ جعبه را روی هم گذاشته و روی آنرا چادر کنفی مرطوب و سپس پلاستیک بکشیم.
برای اینکار نرده‌بانی را روی دو بلوک قرار میدهیم و جعبه‌ها را روی آن روی هم می‌چینیم که بهتر است جعبه زیرین و رویی فاقد بذر و دارای خاک خالص باشد. بعد روی آنها را با گونی کنفی و پلاستیک به مدت ۴۸ ساعت می‌پوشانیم و بعد ۴۸ ساعت و جوانه‌زنی آنها را راهی خزانه میکنیم.
18- عرض داخل خزانه ۱۴۰ سانت باشد. چون طول جعبه ۶۰ سانت است و بین دو جعبه ۲۰ سانت هم فاصله باشد.
با رعایت نکات بالا می توانید یک نشا جعبه ای و مکانیزه خیلی خوب داشته باشید.
