اهمیت فسفر در برنج :

در ادامه مقالات خوشه طلا در مورد اهمیت موارد آلی در گیاه برنج وظایف سیلیسیم در گیاه برنج , روی و نقش آن در گیاه برنج و گوگرد و نقش آن در گیاه برنج امروز می خواهیم در مورد اهمیت فسفر در برنج صحبت کنیم.

فسفر از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه بوده و مهمترین عنصر در تولید محصول به شمار می آید. فسفر در کلیه فرآیندهای بیو شیمیائی ترکیبات انرژی زا و مکانیسم های انتقال انرژی دخالت دارد.
افزون بر آن فسفر جزیی از پروتئین یاخته بوده، به عنوان بخشی از پروتئین هسته، غشا یاخته ای و اسید های نوکلئیک نقش ویژه دارد.

مقدار فسفر پوسته جامد زمین حدود ۱۲ درصد می باشد. مقدار فسفر خاک ۰/۲ تا ۰/۵۰ درصد نوسان داشته و میانگین آن ۰/۰۵ درصد است.
به‌همین دلیل غلضت فسفر در یاخته های گیاهی بسیار اندک (حدود ۰/۱۵ درصد) و تقریباً ۰/۱ غلضت نیتروژن و یا پتاسیم است. غلظت فسفر در خاک های زراعی از ۰/۱تا ۳ گرم در کیلوگرم تغییر می نمایید، مقدار فسفر برداشتی از خاک در مقایسه با نیتروژن، پتاسیم و حتی گوگرد و منیزیم به مراتب کمتر است و معمولا بین ۱۰تا۳۰کیلوگرم در هکتار است.

برنج با عملکرد ۸ تن در هکتار دانه همراه با کاه و کلش ۲۲ کیلوگرم فسفر در هکتار (معادل ۱۰۰ کیلوگرم کود سوپر فسفات تریبل ) ازخاک برداشت می کند.
فسفر سازنده آدنوزین تری فسفات (ATP)، نوکلئوتیدها، اسیدهای نوکلئیک و فسفولیپید ها می باشد.

وظیفه فسفر در گیاه :

وظیفه عمده فسفر ذخیره و انتقال انرژی و نگهداری غشا سلولی در حالت طبیعی می باشد. فسفر در درون گیاه پویا بوده و سبب افزایش پنجه دهی، توسعه ریشه، گلدهی و زمان رسیدن را نیز مخصوصا در شرایطی که درجه حرارت پائین باشد تسریع می نماید.
برخلاف نیتروژن ،ترکیبات فسفری تقریبا نامحلول بوده و به راحتی از نیمرخ خاک شسته نمی شوند.

مقدار فسفر قابل استفاده در زراعت های منطقه نیمه خشک، در مقایسه با نواحی مرطوب، کمتر عامل محدود کننده به شمار می رود.
کمبود فسفر، فعل و انفعالات سوخت وساز، نظیر تبدیل قند به نشاسته را متوقف ساخته و در نهایت آنتوسیانین ( رنگ ارغوانی ) در برگ تبدیل می شود.
جذب فسفر در اوایل دوره رشد گیاه اهمییتی بسیار دارد. این اهمیت در اندامهای زایشی بیشتر نمایان است. فسفر در تشکیل بذر نقش اساسی داشته و به مقدار زیاد در بذر و میوه یافت می شود.
فسفر عامل زود رسی محصولات بویژه غلات است. از جمله نقش های حیاتی فسفر در گیاه، فسفریل شدن می باشد. طی این واکنش عامل فسفات در یک واکنش انتقالی جابجا می شود بدین ترتیب ،قدرت واکنش دهندگی ترکیب دریافت کننده فسفات افزایش می یابد.
در واقع فسفریل شدن باعث کاهش موانع انرژی فعالسازی گشته و درون شبکه‌های گیاهی به شرایطی که از نظر ترمودینامیکی نامساعد است چیره می گردد.در نتیجه شمار واکنش هایی که از نظر شیمیائی در سیستم های زنده امکان پذیر است افزایش می یابد.

تبادل فسفر در گیاه برنج به چه صورت است؟

تبادلات فسفر در گیاه شامل سه مرحله جدا از یکدیگر است. در مرحله نخست گیاه فسفات معدنی را عمدتاً به صورت فسفات اولیه جذب می کند.سپس این ماده در داخل گیاه با مولکول ها یا بنیانهای آلی ترکیب می گردد (فسفریل شدن).
در مرحله دوم این ترکیبات ابتدائی عامل فسفریل را به سایر مولکول ها انتقال می دهند. این مرحله را فسفریل شدن مبادله ای می گویند.
در مرحله سوم ترکیبات حد واسط فسفات یا پیرو فسفات بوسیله تجزیه آبی یا جانشینی یک بنیان آلی دیگر،از آنها جدا می شود.منبع اصلی این واکنش،انرژی توانی اکسیداسیون و احیا می باشد.
جذب فسفر بوسیله ریشه گیاه به صورت حرکت توده ای،پخشیدگی و تبادل تماسی انجام میگیرد. به دلیل تحرک بسیار اندک فسفر در خاک،ارتوفسفاتها عمدتاً از طریق پخشیدگی به ریشه گیاه می رسند. وجود آب برای پخش شدن یونها ضروری است. با افزایش رطوبت خاک ،شدت پخشیدگی نیز افزایش می‌یابد. فسفری که از طریق کود به خاک اضافه می شود عمدتاً جذب سطوح ذرات خاک شده و کمتر به شکل مواد معدنی رسوب می کند. رسوب تنها در منطقه ای از خاک که کود مستقیماً با آن در تماس بوده تشکیل می شود.
این رسوب در خاکهای آهکی عمدتاً به صورت نمک های فسفات کلسیم می باشد