کلسیم در گیاه برنج

در ادامه مقالات خوشه طلا در مورد اهمیت مواد آلی در گیاه برنج در مورد اهمیت فسفر در برنج و وظایف سیلیسیم در گیاه برنج , روی و نقش آن در گیاه برنج و گوگرد و نقش آن در گیاه برنج  نقش پتاسیم در گیاه برنج صحبت کردیم.
در این مقاله قصد داریم کلسیم را مورد بررسی قرار دهیم.

کلسیم پنجمین عنصر از نظر فراوانی در پوسته زمین می باشد. و معمولا در مناطق معتدل و مرطوب بین ۵/۱ تا ۷/۰ درصد، در خاک های کاملا هوا دیده مناطق گرم و مرطوب ۱/۰ تا ۳/۰ درصد و در خاک های آهکی از ۱ تا بیش از ۲۵ درصد می باشد.
کلسیت منبع غالب کلسیم در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک می باشد.
این عنصر در گیاه متحرک بوده و علائم کمبود آن ابتدا در برگهای جوان مشاهده می شود.

با وجود اینکه کمبود کلسیم در شالیزارهای شمال کشور گزارش نگردیده و کلسیم به عنوان عامل محدود کننده رشد در شالیزارهای مناطق مذکور به حساب نمی آید ولی در ادامه به علائم کمبود آن اشاره می کنیم.

کلسیم در گیاه:

کلسیم به عنوان یک عنصر کلیدی در کیفیت محصولات زراعی اثر دارد به گونه ای که می تواند کنترل کننده کیفیت محصول و هم چنین سلامتی آن از لحاظ بیماری ها و آفات گیاهی باشد.
جز مهم دیواره سلولی بوده و در نفوذپذیری غشا سلولی که تمام سلولهای زنده را احاطه نموده اثر مستقیم دارد.
در جذب آب توسط سلولها دخالت دارد.
کلسیم برای رشد نقاط مریستمی ریشه و اندام هوایی و بخصوص در طویل شدن سلول و تقسیم سلولی نقش مهمی دارد.
نقش های دیگر کلسیم از جمله خنثی کردن شیره سلولی، فعال کردن آنزیم ها و تاثیر در ساخت پروتئین را می توان نام برد.

جذب کلسیم در تمام طول عمر گیاه صورت می گیرد. مقدار کلسیم برگها حدود ۰/۲ تا ۱ درصد است و در ریشه های گیاه نیز کلسیم به وفور یافت می شود.
کلسیم در سلول های برخی گونه‌های گیاهی به صورت اگزالات کلسیم رسوب می نماید.
نقش فیزیولوژیکی کلسیم در گیاهان کاملا مشخص نشده است به طوری که کلسیم به خاطر نقشی که در تولید پکتات کلسیم جهت تشکیل دیواره میانی سلول دارد ضروری است.
کلسیم در تشکیل پروتئین در میتوکندری دخالت دارد و با توجه به نقش میتوکندری در تنفس هوازی و میزان جذب املاح می توان چنین نتیجه گیری کرد که رابطه مستقیم بین مقدار کلسیم و جذب سایر عناصر غذایی وجود دارد.
کلسیم در سنتز پروتئین از طریق تسریع جذب نیتروژن نیتراتی و همراهی با سیستم های آنزیمی موثر است.

اگر ph شیره سلولی به هر دلیلی کاهش یابد یکی از کاتیون های کنترل کننده ph کلسیم می باشد.هم چنین کلسیم جز ساختمانی پکتات ها (که در ساختمان دیواره سلولی هستند) بوده و در پایداری غشا زنده نقش موثری دارند.به عنوان یک فعال کننده آنزیم در پایداری غشا و در تنظیم اسمزی و نسبت کاتیون به آنیون نقش موثری دارد.به دلیل عدم انتقال مجدد کلسیم به نقاط در حال رشد،کمبود آن ابتدا در برگ های جوان بروز می کند.کمبود کلسیم باعث اختلال در وظایف ریشه شده و گیاه برنج را ممکن است در معرض سمیت آهن قرار دهد وجود کلسیم کافی در گیاه مقاومت گیاه برنج به بیماری هایی چون بلایت باکتری برگ را افزایش می دهد.

علائم کمبود کلسیم:

علائم این عارضه در شرایط کمبود شدید مانند آزمایش های گلدانی بروز می کند.
در صورت بروز کمبودکلسیم نوک برگهای جوان سفید،جمع و پیچ خورده می شود.
بافتهای کلروتیک ممکن است به طرف حاشیه برگها گسترش یافته و برگهای پیر به رنگ قهوه ای در آمده و در نهایت میمیرند.

در شرایط کمبود شدید کلسیم، توقف و مرگ نقاط رویش اتفاق می افتد.
برای تایید کمبود کلسیم هم آزمون خاک هم از تجزیه برگ گیاه برنج می توان کمک گرفت.

در ساقه های گیاه برنج اگر نسبت کلسیم به منیزیم در مرحله جوانه زنی یا مرحله خوشه دهی حدود ۱ تا ۱/۵ باشد مناسب خواهد بود.سفیدی نوک برگها معمولا موقعی بروز می کند که نسبت کلسیم به منیزیم کمتر از ۱ باشد.
اگر مقدار کلسیم تبادلی خاک کمتر از یک سانتی مول بر کیلوگرم خاک باشد. و یا کلسیم تبادلی کمتر از ۸ درصد ظرفیت تبادل کاتیونی را تشکیل دهد ،احتمال بروز کمبود کلسیم افزایش می یابد.

دلایل کمبود کلسیم:

مقادیر خیلی کم کلسیم قابل استفاده خاک (خاک هوا دیده، اسیدی و خاک شنی)
پی اچ (ph) قلیایی با نسبت Na:Ca تبادلی بالا در خاک که باعث کاهش قابلیت دسترسی کلسیم می شود. استفاده از آب آبیاری با غلظت بالای کربنات نیز نتایج مشابهی به دنبال دارد.
نسبت بالای آهن یا منیزیم به کلسیم که باعث کاهش قابلیت دسترسی کلسیم می شود.
کاربرد مقادیر زیاد کود های نیتروژن دار و پتاسیم دار که باعث افزایش نسبت یونهای آمونیوم و پتاسیم به کلسیم و در نتیجه کاهش قابل دسترسی کلسیم می گردد.

اگر سوالی دارید با ما در میان بگذارید.